Jak zacząć leczenie narkomanii? Terapia uzależnień od narkotyków
Czym jest narkomania?
Narkomania (z jęz. greckiego „narke” – odurzenie, „mania” – szaleństwo) to powszechne określenie uzależnienia od narkotyków (substancji chemicznych, które wpływają na czynności mózgu). Jest to postępującą choroba, która prowadzi do powolnego wyniszczenia organizmu, a w przypadku długotrwałych ciągów i braku podjęcia leczenia do śmierci osoby uzależnionej (uzależnienie od środków odurzających zostało zaklasyfikowane w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 jako jednostka chorobowa).
Charakterystyczną cechą narkomanii jest głód narkotykowy – przymus sięgania po środek odurzający, od którego organizm uzależnił się psychicznie lub fizycznie. Narkomani z czasem muszą przyjmować coraz większą ilość substancji psychoaktywnych, aby uzyskać efekt taki sam, jak na początku choroby, co prowadzi do przedawkowania.
Narkomania to choroba, która jest problemem z punktu widzenia medycznego, społecznego, kulturowego oraz prawnego. U podłoża choroby leżą zarówno czynniki osobowościowe, jak i środowiskowe.
Do przyczyn uzależnienia od narkotyków zalicza się m.in.:
- wpływ grup rówieśniczych,
- chęć przeżycia intensywnych wrażeń,
- ucieczkę od problemów zewnętrznych,
- obniżone poczucie wartości,
- niski poziom tolerancji na frustracje,
- Jakie są objawy uzależnienia od narkotyków?
- zaczerwienieniu oczu i rozszerzeniu źrenic,
- ospałości i nadpobudliwości,
- przedłużającym się katarze,
- charakterystycznej woni włosów,
- nieuzasadnionemu rozdrażnieniu.
- mają obniżony nastrój,
- zamykają się w sobie,
- zaniedbują higienę osobistą i obowiązki (domowe, szkolne lub zawodowe),
- porzucają dotychczasowe zainteresowania.
Jak mogę sprawdzić czy jestem uzależniony?
Narkomania to choroba postępująca. Jedną z jej cech charakterystycznych jest zaprzeczanie problemowi. Wiele osób uzależnionych uważa, że nie potrzebuje pomocy, ponieważ panuje nad swoim nałogiem. Wydaje się im, że w każdej chwili mogą odstawić przyjmowane środki psychoaktywne. W rzeczywistości jednak każda kolejna dawka wpędza w silniejszy nałóg i prowadzi do uzależnienia, a rezygnacja z narkotyków przestaje być możliwa, ponieważ towarzyszy jej zespół abstynencyjny.
Podejrzewasz uzależnienie u siebie, kogoś z rodziny lub przyjaciół i zastanawiasz się, jak możesz sprawdzić, czy to rzeczywiście problem z narkotykami? Weryfikacji można dokonać na podstawie testów psychologicznych. Są to zestawy pytań, na które wystarczy odpowiedzieć : „tak” lub „nie”. Często już samo przeczytanie pytań pozwala
uświadomić sobie problem.
Osoby, które mimo przeprowadzenia testu nie są pewne, czy rzeczywiście są uzależnione, mogą zgłosić się po pomoc do specjalistów. Psycholodzy z ośrodka terapii uzależnień „Nadzieja” przeprowadzą wywiad, pomogą ocenić skalę problemu i ustalić dalsze postępowanie.
Jaki jest wpływ środków psychoaktywnych na organizm?
Każdy środek psychoaktywny oddziałuje na układy neuroprzekaźników, które uaktywniają układ nagrody w mózgu. Długotrwałe przyjmowanie narkotyków uzależnia organizm od substancji trafiających do układu metabolicznego.
Narkotyk przyjmowany doustnie trafia do organizmu z układu pokarmowego, dostarczany dożylnie jest natychmiast dystrybuowany po krwioobiegu, a następnie trafia do narządów, a palony jest wchłaniany przez nabłonek układu oddechowego. Zawarte w nim substancje psychoaktywne rozchodzą się po narządach i tkankach, które wchłaniają je i metabolizują. Część substancji trafia do mózgu, gdzie pobudzają neuroprzekaźnik, a następnie układ przyjemności (układ nagrody). W tym momencie dochodzi do odurzenia, a z medycznego punktu widzenia do zatrucia organizmu substancją. Zbyt duża dawka może uszkodzić narządy wewnętrzne człowieka.
Narkotyki z grupy opiatów działają na receptory mózgowe typu delta, kappa i mi. Kanabinoidy oddziałują na receptory w całym mózgu, a amfetamina i kokaina pobudzają układ nagrody.
Uzależnienie fizyczne
Przyjmowanie narkotyków powoduje fizyczne uzależnienie organizmu od zawartych w nich substancji chemicznych. Uzależnienie fizjologiczne to bardzo silna potrzeba organizmu na dany środek psychoaktywny. Przymus ten objawia się fizycznymi objawami będącymi reakcją fizjologiczną na brak substancji, która była dostarczana regularnie i brała udział w procesach metabolicznych (organizm się do niej przyzwyczaił).
Do najczęstszych objawów uzależnienia fizycznego należą:
- bóle głowy,
- biegunki,
- dreszcze,
- drżenie mięśni.
Gdy uzależniony chce odstawić narkotyk, objawy te nasilają się (występuje głód narkotyczny). W takim przypadku terapia uzależnień musi zostać poprzedzona odtruwaniem organizmu (detoksem).
Uzależnienie psychiczne
Często uzależnieniu fizycznemu towarzyszy uzależnienie psychiczne. Długotrwałe przyjmowanie silnego narkotyku powoduje wtedy zachwianie kondycji psychicznej. Efektem uzależnienia psychicznego jest większa tolerancja organizmu na przyjmowaną substancję (chory musi sięgać po coraz wyższe dawki narkotyku, aby móc uzyskać początkowy efekt) oraz silna determinacja w poszukiwaniu narkotyku.
Uzależnienie psychiczne prowadzi do osłabienia woli, zaniedbania codziennych obowiązków, zerwania kontaktów z otoczeniem. Osoba uzależniona skupia się wyłącznie na zdobywaniu substancji narkotycznej, czego efektem bywa wyniszczenie organizmu (brak właściwego odżywiania oraz higieny). Ten typ uzależnienia jest bardzo
trudny do wyleczenia i wymaga nie tylko detoksu, ale także długotrwałej psychoterapii pod okiem specjalistów.
Fazy uzależnienia od narkotyków
Do narkomanii prowadzi kilka faz związanych z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych. Pierwszym etapem jest inicjacja, czyli spróbowanie narkotyku (np. z ciekawości, pod presją grupy rówieśniczej itp.).
Kolejne etapy to:
- faza eksperymentalna,
- faza używania i nadużywania substancji,
- faza uzależnienia.
Faza eksperymentalna to etap sięgania po różne narkotyki w celu ich „spróbowania”. Cechą charakterystyczną tej fazy jest poznawanie działania różnych narkotyków i ich wpływu na organizm. Niektóre osoby tylko raz lub kilka razy sięgają po daną substancję, a następnie rezygnują, inne mogą przejść do kolejnego etapu nałogu.
Jak poznać, że ktoś z naszego bliskiego otoczenia eksperymentuje z narkotykami? Na tym etapie pojawiają się pewne zmiany w zachowaniu oraz wyglądzie. Należy zwrócić uwagę na zapach ubrań i włosów, przedłużający się katar oraz nadmierną senność lub nadpobudliwość. Efektem przyjmowania substancji narkotycznych są także zaczerwienione oczy i rozszerzone źrenice.
Faza używania i nadużywania narkotyków to regularne sięganie po substancje psychoaktywne. Na tym etapie pojawiają się konsekwencje sięgania po środki narkotyczne – m.in. zaniedbywanie codziennych obowiązków, brak czasu na dotychczasowe zajęcia czy hobby.
Głównymi symptomami towarzyszącymi tej fazie nałogu jest pogorszenie nastroju, agresja, zaniedbywanie higieny, koncentrowanie się na zdobywaniu środków na narkotyki.
Faza uzależnienia od narkotyków jest kolejnym etapem regularnego sięgania po substancje psychoaktywne. W tym czasie organizm przyzwyczaja się do przyjmowanej substancji chemicznej i może dojść do pierwszych przedawkowań.
Uzależnieniu fizycznemu towarzyszą nieprzyjemne objawy ze strony organizmu, gdy chory nie sięgnie po kolejną dawkę (ból głowy, wymioty, biegunki, zimno itp.). Uzależnienie psychiczne prowadzi zaś do zmian systemu wartości (uzależniony skupia się wyłącznie na zdobywaniu narkotyku, przestaje interesować się innymi sprawami, wydaje się mu, że jego życie zależy wyłącznie od przyjęcia substancji, od której jest uzależniony).
Na tym etapie pojawia się m.in. chroniczny kaszel, spada poczucie wartości, może dochodzić do niekontrolowanych wybuchów agresji (np. wobec rodziny czy przyjaciół). Uzależnieniu często towarzyszą również zatargi z policją, patologiczne kłamstwa, a nawet paranoje i omamy narkotyczne.
Jak zacząć leczenie?
Uzależnienie od narkotyków to postępująca choroba, która wyniszcza organizm fizycznie i psychicznie, bezpośrednio wpływa na stan emocjonalny, kontakty społeczne, sytuację zawodową oraz zatargi z organami sprawiedliwości. Obawiasz się, że Ty lub ktoś bliski może być uzależniony od narkotyków i zastanawiasz się, jak zacząć leczenie?
Ważnym krokiem jest przyznanie się do nałogu i poproszenie o pomoc specjalisty. Prywatny ośrodek terapii uzależnień „Nadzieja” zatrudnia psychologów i terapeutów, którzy przeprowadzą wywiad i pomogą ustalić dalsze kroki terapii. Terapię podejmuje się, gdy uzależniony odczuwa głód narkotyczny.
W jaki sposób jest prowadzona terapia?
Terapia uzależnień od narkotyków jest dobierana indywidualnie dla każdego Pacjenta. Może ona przybrać formę leczenia krótkoterminowego (w warunkach szpitalnych) lub stacjonarnego (średnioterminowe, długoterminowe) w zamkniętym ośrodku. Pierwszym krokiem jest detoks organizmu, a następnie prowadzona jest terapia indywidualna i grupowa (np. w oparciu o model Minnesota, terapię behawioralno-poznawczą, terapię (substytucyjną), która ma na celu motywację oraz naukę życia bez sięgania po narkotyki.
Kiedy potrzebny jest detoks?
Detoks niezbędny jest u osób uzależnionych, u których po odstawieniu substancji psychoaktywnej pojawią się objawy zespołu abstynencyjnego. Zobacz na czym polega detoks narkotykowy i kiedy jest potrzebny
Jak może mi pomóc ośrodek „Nadzieja”?
Prywatny ośrodek leczenia uzależnień „Nadzieja” zapewnia detoksykację organizmu pod kontrolą personelu medycznego, terapię prowadzoną przez zespół doświadczonych trenerów i terapeutów oraz w oparciu o najnowsze światowe metody. Cykl psychoterapeutyczny jest indywidualnie dopasowywany do potrzeb konkretnego Pacjenta (jego sytuacji rodzinnej, społecznej i zawodowej, czasu trwania nałogu, kondycji fizycznej i psychicznej).
Ośrodek leczenia uzależnień znajduje się w kameralnym miejscu, które gwarantuje kojące otoczenie przyrody i pełną anonimowość. Komfortowe warunki pobytu wspierają uzależnionego w walce z nałogiem, a przyjazny personel dba o motywowanie Pacjenta do zmiany swojego życia.